Paris acayip bir şehirdir. Servetin, ziynetin, ihtişamın en yüksek derecesi ile fakrın, dilenciliğin, sefaletin, zilletin en ağırı burada elele tutuşarak beraber yürür. En mükellef arabalarda güzel kadınlarla gezen banker nanparaya muhtaçtır. Sokaklarda sürünen serseri soğuktan donduğu zaman, param parça paltosunun dikişlerinden yüz binlerce frank çıkar. Bir memlekette inkılap olur: partiyi kaybeden taraf bir yol parası tedarik edebilirse Paris'e düşer. Büyük şehrin sefalet kovuklarında yüz binleri geçen bu sığıntılara birer yer bulunur. Bu suretle Paris'te böyle binlerce ayrı hayat yığınları vardır. Bunların her birinin şahsiyetleri, zevkleri, emelleri, ihtirasları tamamen ayrı olmakla beraber bu ihtiraslar birbiriyle çarpışır, uğraşır, didinir didişir ve uzlaşır. Koca şehri ortadan ikiye bölen sakin nehrin göze görünmeyen akıntıları bazan bütün bir yığını olduğu gibi girdabına çeker... Yerinde habbecikler bile görülmez. Şoförlük, garsonluk, bulaşıkçılık eden ezilmiş tırnaklı kaba elli prensler görürsünüz ki bir araya toplandıkları zaman ucuz lokantalarda boğaz tokluğuna "servözlük" eden Prenslerin, Düşeslerin, Konteslerin donuk yağ kokan yorgun ellerini, hala taçlı bir baş önünde imiş gibi derin reveranslarla öperler... Tacını, tahtını, kaybeden hükümdar da oradadır; memleketinden mahkûmiyetten kaçan sahtekâr, izini şaşırtan hırsız, hüviyetini değiştiren dolandırıcı da oraya sığınmıştır. Bu kitabın malzemesi, hayat fırtınalarıyla dağılan, varlık mücadeleleriyle göçen, bela ateşleriyle yanan, felaket rüzgârlarıyla savrulan bu enkazdan toplanmıştır.

---